Om ex-gedetineerden op weg te helpen, heeft elke gemeente een coördinator nazorg ex-gedetineerden. Bij de gemeente Leeuwarden is dat Douwe Kamperman.
Wie een tijdje in de gevangenis heeft gezeten, loopt tegen allerlei problemen aan. Huisvesting vinden bijvoorbeeld. Of inkomen. Om ex-gedetineerden op weg te helpen, heeft elke gemeente een coördinator nazorg ex-gedetineerden. Bij de gemeente Leeuwarden is dat Douwe Kamperman.
“Als coördinator krijg ik, samen met mijn collega dagelijks signalen omtrent detentie over inwoners van onze gemeente van het ministerie van Justitie en Veiligheid”, zegt Douwe. “Als een inwoner van onze gemeente in detentie raakt of op korte termijn vrijkomt, laten ze dat weten. In dat laatste geval kan ik samen met de gedetineerde en de casemanager van de Penitentiaire Inrichting (PI), kijken wat we kunnen doen om te helpen. Huisvesting zoeken of een uitkering aanvragen bijvoorbeeld. Onze ondersteuning is wel vrijwillig. Er zijn ook gedetineerden die het niet op prijs stellen.”
Structuur
“We kijken naar de vijf leefgebieden”, legt Douwe uit. “Zo zorgen we ervoor dat een gedetineerde over een geldig ID-bewijs beschikt als hij vrijkomt. Dat heb je nodig om bijvoorbeeld een uitkering aan te kunnen vragen. We inventariseren of er schulden zijn, of er huisvesting is na detentie en of er inkomen en een dagbesteding nodig zijn. In detentie leef je heel gestructureerd en het is belangrijk om ook buiten de gevangenis voor structuur te zorgen. Dat vermindert de kans op recidive.”
Het is heel moeilijk om de cirkel van alsmaar delicten plegen te doorbreken. “Als je vrij komt en weer in hetzelfde circuit terecht komt, dan is het lastig om te veranderen. Je ziet dan ook vaak dezelfde namen terugkomen. We proberen dan ook om bij mensen die voor de eerste keer een straf uitzitten, de first offenders, zo snel mogelijk contact te leggen om uit te zoeken wat ze nodig hebben na detentie. Soms is dat alleen een uitkering, maar een verhuizing naar een andere gemeente kan soms ook helpen.”
Vooral mannen
Het lukt niet altijd om iemand te helpen. “Zo heb ik eens iemand begeleid van wie ik dacht dat hij echt goed terecht was gekomen. Maar jammer genoeg kwam ik zijn naam zes jaar later toch weer tegen op de lijst van gedetineerden.”
Per jaar gaat het in de gemeente Leeuwarden om ongeveer 260 inwoners die na korte of lange tijd uit detentie komen. “95 van de 100 zijn mannen. De vrouwelijke gedetineerden zijn meestal op één hand te tellen.”
Dak boven je hoofd
Huisvesting is in de meeste gevallen het grootste probleem. “Er zijn momenteel geen woningen beschikbaar. Dat betekent in de praktijk dat ex-gedetineerden dan vaak toch aangewezen zijn op de nachtopvang. Zonder dak boven je hoofd is het heel moeilijk om niet terug te vallen in het oude criminele gedrag.”
Soms lukt het om iemand terug te laten keren naar de oude woning. “Als het om een korte periode in detentie gaat, dan kan de gemeente tijdelijk bijspringen met bijvoorbeeld een tegemoetkoming in de huur. Zo kunnen we voorkomen dat iemand op straat komt te staan, met alle gevolgen van dien.”
Contact
Alle (Friese) gemeenten hebben een coördinator nazorg. “Al noemen we dat tegenwoordig liever ‘doorzorg’. De zorg stopt namelijk niet direct nadat iemand is vrijgelaten. Ex-gedetineerden kunnen ook na detentie nog contact opnemen als ze hulp nodig hebben. En dat doen ze gelukkig ook.”
De vertegenwoordigers van de gemeenten hebben regelmatig contact. “Zo zorgen we voor een uniforme werkwijze voor de hele provincie. En we weten elkaar te vinden als er wat is. Als een ex-gedetineerde verhuist naar een andere gemeente bijvoorbeeld. Dan kunnen we de situatie uitleggen.”
Pensioen
Voor Douwe zit zijn werk als coördinator er bijna op. Hij gaat in de loop van dit jaar met pensioen en is bezig met het inwerken van zijn vervanger. “Ik heb mijn werk altijd met veel plezier gedaan en ga het ook wel missen. Ik vind het mooi om mensen te helpen.”